Droga na południe Europy. Jedna z moich najbliższych, najbardziej rozeznanych i zapamiętanych dróg. Jedna z tych, którymi mogłabym poruszać się bez mapy (i mam wrażenie, że od ostatniego czasu, kiedy tędy jechałam, zapamiętałam tak idealnie kształt i charakter każdej mijanej miejscowości, każdego wzniesienia, czy też charakterystycznego, niepowtarzalnego znaku w przestrzeni – niech będzie to przekrzywiony drogowskaz, restauracja z brudną toaletą, papieros palony na parkingu u przedproża Alp, siedem lat temu).

Ta droga jest jak powrót do domu po latach. Zwłaszcza granica polsko-czeska, pierwsza granica, jaką przekraczać, która jest zarazem granicą mentalną; opuszczone od dziesięciu lat terminale osobowej odprawy granicznej, puste, dewastujące się powoli z czasem budynki, które wyjada niczyjość i głęboka nieprzydatność. Ideologicznie, rozgraniczenia pomiędzy krajami strefy Schengen upadły. Gospodarczo, mentalnie, psychicznie – nigdy nie były oczywiste bardziej, niż dzisiaj. Dorosłam i zdaję sobie z nich sprawę.

Ziemia przy granicy polsko-czeskiej to ziemia niczyja. Za każdym razem, gdy na nią trafiam, spotykam nomadów wszelkiej narodowości i proweniencji, palących papierosy spokojnie, z wyrazem twarzy pokerzystów, przezornie chowających oczy za fosforycznymi, przeciwsłonecznymi „aviatorami”. Nikt nie potrzebuje niezagospodarowanych, opuszczonych przestrzeni służących kontroli tożsamości i zamiarów podróży tych, którzy przekraczają tę granicę; niegdyś oczywista kontrola stała się dziś naszą prywatną sprawą, rzeczą, której dokonujemy sami, pisząc o celach naszych podróży na Facebooku i w innych mediach. Kontrolujemy się samodzielnie, a rolę celników przejęli „znajomi znajomych” i publicznie udostępniane statusy.
Przestrzeń w pobliżu terminali, jak wspomnienie czasów, o których z odrazą dziś mówi się i myśli, wypełniają elektrownie, zakłady przemysłowe i hale. Ich brud, żelazny osad opiłków i ciepło gazów są jak kontrola – ciężkie, wypchnięte poza granice czeskich miasteczek, tak gościnnych przecież, zapraszających piekarnią, piwnym barem i rynkiem, w którym niepodobna się nie zakochać.

Powietrze tu pachnie inaczej. Wiem, że jeszcze kilkanaście godzin. Że jeszcze nie można odpocząć, bo przede mną Alpy, wysokie, złowrogie góry odbierające i życie, i duszę. Że całe Czechy i ciche, mroczne tunele pod Wiedniem, przez które przemyka się o tej szczególnej porze, w której wszystko śpi, oprócz drukowanej właśnie prasy, mającej następnego dnia posłużyć jako podkładka pod kawałek sera i szklankę z czarną kawą przy pospiesznie jedzonym śniadaniu gdzieś, na przypadkowej stacji Esso.

Droga na Południe. Zmienna, ale wciąż taka sama, dobrze znana, niebezpieczna i przepiękna.
To właśnie tutaj, kiedy przemierzałam ją po raz pierwszy, zrozumiałam, że nigdy nie osiądę. Że nie mam gdzie osiąść. I nie mam czego szukać w spokojnym życiu.